হ্যাসাৰ

   
হেমন্ত কুমাৰ ৰায়

      কোচ ৰাজবংশী সমাজেৰ কৰ্মব্যবস্থা গুলাৰ ভিতিৰা হ্যাসাৰ একেনা অন্যতম ব্যবস্থা। বিনা শৰ্তত কাৰো কাজোত সহায়-সহযোগ কৰাটায় হ্যাসাৰ। পাইট দিলে যেমন পাইটালগুলাৰ সাথে আউগান কথাবাৰ্তা থাকে, খাওয়া-দাওয়াৰ ব্যবস্থা থাকে, হ্যাসাৰেৰ বেলা বোল এমন নাহয়। হ্যাসাৰ এমনে এমনে দিবাৰ পায় বা খাওয়া-দাওয়াৰ হাল্কা ব্যবস্থা থাকিৰো পায়। ইটা নিৰ্ভৰ কৰে মাড়েয়াৰ উপুৰাত। কাজটা বৰো হৈলে একদিন খোয়ৰো পায়, কিন্তুক খাওয়াটা এটি পধ্যান কথা নোঞায়। তা ছাৰাও, হ্যাসাৰ হঠাৎ কৰি যোগ দেওয়া কৰ্মব্যবস্থা। যেমন, কাও কুনো একটা কাজ কৰিৰ নাইগছে আৰ তোমাৰা ঘাটা দিয়া যাবাৰ নাইগছেন। দেখিলেন ঐ মানষিটা কাজটা কৈৰতে অসুবিধা হৈছে, তখন উঞায় ডেকেৰ পায়--"অই ফল্লা! অল্প হ্যাসাৰ দে তো ৰে।" তখন উয়াৰ কাজটাত সহায় কৰি দেওটাক কৈবে "হ্যাসাৰ"। অবশ্যে কুনো কুনো কাজেৰ বেলা মাড়েয়া জনে হ্যাসাৰেৰ কথা আউগান জানেৰো পায়। এই হ্যাসাৰেৰ মৈধ্য দিয়া কোচ ৰাজবংশী মানষিলাৰ মাঝোত মিলা-মিসা, ভাতৃত্ববোধ আৰো দায়িত্ববোধ পৰকাশ পায়।